Blog

Legendy polskie dla dzieci

11 Li, 2023
Blog

Czy pełne przerażających stworzeń historie osadzone w dalekiej przeszłości to odpowiedni materiał na opowieść dla dzieci? Oczywiście, że tak, jeśli poza straszeniem znajdzie się tam coś jeszcze. Do naszych legend w formie słuchowisk sami piszemy teksty. Adaptujemy je w taki sposób, aby były odpowiednie dla percepcji i wrażliwości małego człowieka. Pozbawiamy je drastycznych szczegółów i wprowadzamy dynamikę akcji czy ożywiające postacie dialogi. Czasem są to po prostu ciekawe, pełne przygód historie, ale tam, gdzie jest na to miejsce, podkreślamy w bohaterach poczucie własnej wartości, spryt i odwagę – tak ważne we współczesnym świecie.

Legenda a bajka

Czym różnią się legendy od bajek i baśni? Ano tym, że jest w nich ziarenko (czasem bardzo maleńkie) prawdy. W przeciwieństwie do tych drugich, które z reguły dzieją się „dawno, dawno temu, w odległym królestwie / małej chatce / nad pięknym jeziorem” (niepotrzebne skreślić), legendy związane są najczęściej z rzeczywistymi miejscami, wydarzeniami czy postaciami. Choć ich punkt wyjścia jest bardzo realny, to w ich treści najczęściej pojawiają się, podobnie jak w baśniach, fantastyczne wydarzenia, magia czy tajemnicze stworzenia. Te opowieści próbowały tłumaczyć często trudną do zrozumienia rzeczywistość lub dawne dzieje. Ludzie nie rozumieli istoty pewnych zjawisk, nie znali motywów kierujących decyzjami władców, tworzyli więc historie, które w jakiś sposób, najczęściej bardzo efektowny, a zarazem nierealny, próbowały je wyjaśniać. Bohaterom przypisywano nadludzkie możliwości, ze złem walczono za pomocą magicznych przedmiotów, a jego przyczyną często były dzikie bestie, potwory czy diabły.

Dlaczego legendy mają różne wersje?

Legendy, podobnie jak bajki i baśnie, były przekazywane z pokolenia na pokolenie drogą ustną. Nawet jeśli „po drodze” zostały spisane przez jakiegoś kronikarza, to dalej hulały w formie opowieści, których dzieci i dorośli słuchali z wypiekami na twarzach w karczmach, na jarmarkach czy przy domowym palenisku. Stąd też legendy są istnieją w różnych wersjach. Najważniejsze wątki i motywy przewodnie są w nich zachowane, jednak co do szczegółów, mogą się one znacznie różnić. Z bajkami i baśniami rzecz miała się podobnie, tu jednak ogromna ich ilość została spisana przez Braci Grimm czy Andersena, i to ich wersje zwykliśmy uważać za „oryginały”. W przypadku legend nie ma ścisłego kanonu, dlatego też nawet w książkach dla dzieci możemy spotkać różne wersje.

Najsłynniejsze polskie legendy

Polska tradycja pełna jest legend, m.in. związanych z początkami naszego państwa, a także z ważnymi miejscami na mapie rzeczpospolitej. Legendy wyjaśniają, skąd wzięły się koziołki na wieży ratuszowej Poznania, dlaczego syrenka jest symbolem Warszawy i skąd wzięła się nazwa stolicy. Nie brakuje nam drastycznych opowieści, jak ta o okrutnym królu Popielu, zjedzonym przez myszy, czy o Wandzie, która nie chcąc poślubić niemieckiego księcia, rzuciła się do Wisły. Są jednak też historie, które, w odpowiedniej adaptacji, stanowią doskonały materiał na „bajki” dla dzieci. Wzięliśmy na warsztat najpopularniejsze z nich i w naszej aplikacji znajdziecie je w formie muzycznych słuchowisk. Na razie są trzy, ale obiecujemy kolejne 🙂

• Legenda o smoku wawelskim – związana z Krakowem, a dokładniej z Wawelem i znajdująca się u jego stóp Smoczą Jamą. W naszej wersji to barwna historia o straszliwym smoku i dzielnym chłopcu, który postanawia się z nim rozprawić. Okrasiliśmy ją wspaniałą muzyką i efektami dźwiękowymi, przewodzącymi momentami na myśl Grę o tron, i doprawiliśmy szczyptą humoru.

• Legenda o bazyliszku – warszawski potwór nie dorównuje popularnością krakowskiemu smokowi. Jednak historia o straszydle, kryjącym się w piwnicy kamienicy przy ulicy Stare Koło, jest niemniej barwna i sugestywna. Umieściliśmy ją – narracyjnie i muzycznie – w czasach średniowiecza, a jej bohaterami uczyniliśmy grupę ciekawskich dzieci. Co ciekawe, bazyliszka ostatecznie pokonuje dziewczynka. Marysia jest mądra i sprytna, ale wcale nie jest typem pogromcy. By ratować przyjaciół znajduje w sobie dość odwagi i staje oko w oko z potworem.

• Legenda o Panu Twardowski – słynny szlachcic-alchemik z Krakowa podobno swoją potężną moc zawdzięczał paktowi zawartemu z diabłem. Nazywa się go czasem polskim Faustem. Krąży o nim wiele opowieści, m.in. o tym, że wywołał ducha Barbary Radziwiłłówny, ukochanej żony króla Zygmunta Augusta. My wybraliśmy najbardziej barwne elementy legendy: pakt z diabłem, latającego koguta i lądowanie na księżycu. Nie mogliśmy też powstrzymać się przed wykorzystaniem słynnego cytatu z Pani Twardowskiej Mickiewicza. Zresztą, przeczytajcie sami TUTAJ!