Paweł i Gaweł dla dzieci - Pomelody
- 19 Wrz, 2022
- Blog , Aplikacje , Inspiracje
Kto napisał wiersz Paweł i Gaweł
Paweł i Gaweł to jeden z najpopularniejszych polskich wierszy dziecięcych. Trudno byłoby chyba znaleźć zbiór poezji dla dzieci, w którym zabrakłoby tego tytułu (poniżej również znajdziesz tekst wiersza). To prawdziwy fenomen, bo bajka ta, mimo że powstała ponad 150 lat temu, wciąż bawi, inspiruje i w nienachalny sposób wychowuje kolejne pokolenia. Wiele utworów z tamtego czasu, a nawet późniejszych, trudno dziś czytać dzieciom, zarówno ze względu na archaiczny język, jak i na anachroniczność opisywanych sytuacji i postaci, z którymi dzieciom trudno się identyfikować. Jednak historia dwóch sąsiadów o różnych charakterach jest wciąż aktualna i tak mocno weszła do obiegu kulturalnego, że często funkcjonuje w oderwaniu od nazwiska autora. A jest nim nie kto inny jak mistrz polskiej komedii, Aleksander hrabia Fredro.
Paweł i Gaweł – audiobook pomelody
W aplikacji pomelody znajdziecie album Klasyczne bajki polskie, w którym prezentujemy Wam nasze specjalne, muzyczne audiobooki z najpiękniejszymi klasykami literatury dziecięcej. O tym, dlaczego warto puszczać dzieciom audiobooki pisaliśmy już na naszym blogu. Przypomnimy tu tylko, że dobre audiobooki dla dzieci pozwalają w zupełnie inny sposób rozwijać wyobraźnię i wrażliwość, a także ćwiczyć koncentrację i wnoszą w naszą codzienność zupełnie nową jakość.
Krótkie, popularne wiersze dla dzieci zyskały w naszych produkcjach pełną ścieżkę dźwiękową, która podąża za tekstem, a nawet równolegle opowiada historię. W oprawie muzycznej Pawła i Gawła usłyszymy kilka stylów muzycznych, od wprowadzającego w przyjazną sąsiedzką atmosferę jazzu, poprzez, odzwierciedlające szaleństwa Gawła, mocne rockowe brzmienia gitary elektrycznej, aż po hawajskie gitary, towarzyszące wędkarskim wybrykom Pawła. Usłyszymy też cytaty z muzyki klasycznej – Gaweł wywraca koziołki do melodii Lotu trzmiela Rimskiego-Korsakowa, a jego sąsiad załamuje ręce do tematu z Jeziora łabędziego Czajkowskiego. Gwarantujemy, że nawet jeśli Wasze dzieci znają Pawła i Gawła na pamięć to słuchając naszego audiobooka będą się bawić wyśmienicie. A może pokusicie się o stworzenie własnego soundtracku do Waszych ulubionych wierszy dla dzieci?
Paweł i Gaweł – tekst
Paweł i Gaweł w jednym stali domu,
Paweł na górze, a Gaweł na dole;
Paweł, spokojny, nie wadził nikomu,
Gaweł najdziksze wymyślał swawole.
Ciągle polował po swoim pokoju:
To pies, to zając – między stoły, stołki
Gonił, uciekał, wywracał koziołki,
Strzelał i trąbił, i krzyczał do znoju.
Znosił to Paweł, nareszcie nie może;
Schodzi do Gawła i prosi w pokorze:
– Zmiłuj się waćpan, poluj ciszej nieco,
Bo mi na górze szyby z okien lecą.
A na to Gaweł: – Wolnoć, Tomku,
W swoim domku.
Cóż było mówić? Paweł ani pisnął,
Wrócił do siebie i czapkę nacisnął.
Nazajutrz Gaweł jeszcze smacznie chrapie,
A tu z powały coś mu na nos kapie.
Zerwał się z łóżka i pędzi na górę.
Stuk! puk – zamknięto. Spogląda przez dziurę
I widzi… Cóż tam? Cały pokój w wodzie,
A Paweł z wędką siedzi na komodzie.
– Co waćpan robisz? – Ryby sobie łowię.
– Ależ, mospanie, mnie kapie po głowie!
A Paweł na to: – Wolnoć, Tomku,
W swoim domku.
Z tej to powiastki morał w tym sposobie:
Jak ty komu, tak on tobie.
Zmiłuj się waćpan! czyli mini-słowniczek
Co ciekawe, mimo że bajka Paweł i Gaweł powstała w XIX wieku to w jej warstwie językowej aż tak bardzo tego nie słychać. Wiele wierszy z tamtego okresu jest dla dzieci zbyt trudnych ze względu na nieznane słowa. Tutaj mamy tylko kilka archaizmów, których znaczenia można łatwo domyślić się z kontekstu. Na wszelki wypadek podajemy jednak znaczenie tych kilku dzisiaj nieco obco brzmiących słów i wyrażeń:
- w jednym stali domu – mieszkali w jednym domu;
- wadzić – przeszkadzać;
- swawole – figle, psoty, wygłupy;
- do znoju – do upadłego, do utraty sił;
- waćpan, mospan – tytuł grzecznościowy, skrót od wyrażenia „waszmość pan", zwykle jako zwrot kierowany wprost do rozmówcy, odpowiadający -dzisiejszemu „pan";
- powała – drewniany sufit.
Jak ty komu, tak on tobie – Aleksander hrabia Fredro, Paweł i Gaweł – kopalnia powiedzonek
Wolnoć Tomku w swoim domku, jak ty komu, tak on tobie, szanuj zdrowie należycie, bo jak umrzesz, stracisz życie, jeśli nie chcesz mojej zguby, krokodyla daj mi luby – prawie każdy zna i czasem używa tych powiedzonek. Ale nie każdy wie, że to cytaty z utworów Aleksandra Fredry, autora bajki Paweł i Gaweł, a także słynnej komedii Zemsta, którą część z nas pamięta ze szkoły lub z ekranizacji Andrzeja Wajdy z doskonałą muzyką Wojciecha Kilara.
Aleksander hrabia Fredro to ważna postać w historii polskiej literatury, ale też niezwykle ciekawa osobowość, z bogatym, nieco awanturniczym życiorysem. Jak na swoje czasy żył dość długo, bo 82 lata (1793-1876). Urodzony na Podkarpaciu w rodzinie szlacheckiej (był najprawdziwszym hrabią), jako nastolatek wstąpił do armii napoleońskiej, w której służył 6 lat. Na ślub z ukochaną czekał aż 10 lat, gdyż kiedy się poznali, ta była już mężatką. W okresie Wiosny Ludów został oskarżony o zdradę stanu za wystąpienia przeciw Austrii. Większość życia spędził we Lwowie, ale przez kilka lat mieszkał też z rodziną w Paryżu.
Oprócz licznych komedii i bajek dla dzieci, pisał opowiadania, wiersze i poematy, a także pamiętniki, które są barwnym świadectwem epoki, a ich tytuły – Trzy po trzy i Zapiski starucha. Też trzy po trzy – pokazują dystans, jaki miał do siebie jeden z najważniejszych polskich pisarzy XIX wieku.
W co się bawić?
Każdy audiobook może być inspiracją do dalszej zabawy. Jak dzieciaki się wkręcą, to może się okazać, że Paweł i Gaweł zrobi Wam dzień (albo przynajmniej popołudnie). Oto kilka naszych propozycji aktywności inspirowanych wierszem:
- teatrzyk – spróbujcie odegrać wierszyk w domowym teatrzyku. Możecie stworzyć własną scenografię – dzieciaki uwielbiają organizować przestrzeń, coś o tym wiemy. Możecie odegrać bajkę, czytając ją na role albo zrobić pantomimę do naszego audiobooka.
- własna ścieżka dźwiękowa – spróbujcie ze znanych sobie utworów ułożyć własny soundtrack do Pawła i Gawła. Zastanówcie się, jaki charakter powinna mieć muzyka, odpowiadająca kolejnym scenom. Być może u Was Gaweł będzie szalał do muzyki latynoskiej, a Paweł łowił ryby do Eine kleine Nachtmusik Mozarta?
- ilustracje do bajki – przygotujcie swoje ilustracje do wiersza. Technika dowolna – mogą być farby, kredki, pastele... Ciekawe, jak słynni sąsiedzi będą wyglądać w Waszej wersji!
- alternatywne wersje – a może tak wymyślić własną historyjkę? Na pewno macie w zanadrzu jakieś opowieści o własnych sąsiadach, które mogą rozbawić dzieciaki i zainspirować do stworzenia własnej bajki? Jeśli nie, zdajcie się na dziecięcą fantazję. Możecie nawet pobawić się w rymowanie. Nie zapomnijcie nagrać lub zapisać co lepszych kąsków – inspiracja bywa ulotna.
Świetna zabawa gwarantowana!
Pomelody App
Pobierz naszą aplikację! Skorzystaj z 7-dniowego okres próbnego i zyskaj nieograniczony dostęp do treści. Jeśli Ci się spodoba, dołącz do grona zadowolonych subskrybentów.
